ATV-tuinman Lodewijk Hoekstra is een voorvechter voor een wereld waarin mens en natuur met elkaar in balans zijn. Als natuurliefhebber en vader kon hij het niet langer aanzien dat we in paniek raken als de wifi uitvalt maar dat we niet wakker liggen van de insectensterfte. Hij startte daarom Code rood voor natuur, een actie om biodiversiteit op de politieke agenda te zetten. Het is ook een oproep aan burgers: “Wat je koopt doet er toe. Betaal dat dubbeltje meer voor biologische melk, dat kan net het verschil maken of jouw kleinkind nog vlinders ziet of niet.”

Tekst: Annelijn Steenbruggen

Dat de soortenrijkdom op aarde achteruit holt, weten we al een tijdje. Gewone soorten, zoals wilde bijen, huismus en akkerboterbloem, staan inmiddels ook al op de rode lijst van het Ministerie van Economische zaken. Dat dit verlies van biodiversiteit een doemscenario is, kunnen we sinds afgelopen najaar niet langer meer ontkennen. Op basis van een langjarig onderzoek maakten Duitse en Nederlandse wetenschappers namelijk bekend dat 75% van ons insectenleven is verdwenen. Toen TV-tuinman Lodewijk Hoekstra dit nieuws hoorde, was hij in shock: “Insecten zijn de basis van ons bestaan. Zonder insecten is er geen eten voor de vogels en zullen de vogels verdwijnen. Zonder bijen is er geen bestuiving en hebben we geen appels meer aan de bomen. Zonder lieveheersbeestjes krijgen we luizenplagen en zullen de planten en bomen ziek worden. Als deze trend doorzet, is dat het einde der tijden voor ons allemaal.”

Code rood

Van jongs af aan is Lodewijk al gek op de natuur. Als kind speelde hij het liefst in de tuin van zijn ouders en vanaf zijn zestiende heeft hij er zijn werk van gemaakt als tuinman. Hij constateert met eigen ogen dat er nu minder insecten en vogels zijn dan dertig jaar geleden. “Het gaat mij niet overkomen,” zei Lodewijk tegen zichzelf, “dat mijn kleinkinderen later tegen mij zeggen: opa, je hebt het zien gebeuren, waarom deed je niks?” Ter plekke besloot hij om zijn bekendheid als TV-presentator in te zetten om burgers en politiek wakker te schudden. Het werd de spontane actie Code rood voor natuur. In no time verzamelde hij tientallen natuurorganisaties en maatschappelijke instellingen om zich heen waarmee hij binnen een week ruim tweeëntwintig duizend handtekeningen heeft opgehaald. De petitie is overhandigd aan de leden van de Tweede Kamer met de oproep aan Kamer en Kabinet om er gezamenlijk de schouders onder te zetten. Lodewijk: “De petitie is misschien een speldenprik met wat publiciteit maar politici hebben wel voor de camera allerlei goede toezeggingen gedaan. Over een paar maanden zal ik naar ze teruggaan om te vragen wat ervan terechtgekomen is.”

Glyfosaat in moedermelk

Als het om het verlies van biodiversiteit gaat dan is er met name in de landbouw werk aan de winkel. Lodewijk: “Op het eerste gezicht zien de meeste weilanden in Nederland er top uit. Als je beter kijkt, zie je dat er alleen gras groeit. Eigenlijk zijn het groene woestijnen waar nauwelijks nog insecten en vogels leven. Daarbij komen de reststoffen van kunstmest en pesticiden, die in deze monoculturen gebruikt worden, in het ecosysteem terecht. Er is zelfs glyfosaat in moedermelk van vrouwen gevonden. Dat vind ik bizar.” De biologische landbouw is volgens Lodewijk een effectieve manier om het tij te keren: “Het weglaten van schadelijke middelen en het stimuleren van bodemleven, wat biologische boeren actief doen, is super belangrijk voor het bevorderen en behouden van biodiversiteit. In een schone bodem die rijk is aan schimmels, bacteriën en wormen kan er boven de grond ook een rijke diversiteit aan flora en fauna ontstaan.”




Duurzaamheidspaspoort

Het vergroenen en verduurzamen van Nederland is al langer een persoonlijke missie van Lodewijk. Samen met zijn collega Nico Wissing heeft hij NL Greenlabel opgericht. Lodewijk: “Ons doel is om producenten en consumenten te helpen bij duurzaam produceren en kopen. Om duurzaamheid van producten, materialen, planten en gebieden in uniforme cijfers uit te drukken, hebben we het duurzaamheidspaspoort ontwikkeld. Dat is een rekenmodule waarmee we alle aspecten van duurzaamheid in de gehele keten, van teeltwijze tot en met vervoer en energie, kunnen meten. Vervolgens beoordelen we wat daarvan de impact is op biodiversiteit, landschap, bodem en water. Door breed te kijken, zorgen we ervoor dat duurzaamheid geen one issue ding is.”

Wereld op zijn kop

Het duurzaamheidspaspoort sluit naadloos aan op de campagne 0% btw op bio. Lodewijk: “Met onze metingen maken we de schaduwkosten van producten inzichtelijk. Hoewel het paspoort voor de landbouw nog in concept is, kunnen we wel al zeggen dat de teeltwijze van biologische producten aantoonbaar bijdraagt aan het in stand houden van bodemleven, landschap en dierenwelzijn én dat ze duurder zijn dan producten die daar geen rekening mee houden. Dan zie je gelijk: dat is de wereld op zijn kop. Het is gek dat boeren, die wezenlijk bedragen aan Nederland, niet gecompenseerd worden voor goed gedrag en dat het bij de burger wordt neergelegd om wel of niet die meerprijs te betalen.”


Ecocide

Lodewijk kan het niet vaak genoeg herhalen: “Biodiversiteit gaat ons allemaal aan. We hebben met z’n allen de opgave om deze ecocide een halt toe te roepen. Als het dierenleven wegvalt en we geen bestuivers meer voor onze gewassen hebben, zal voedsel duur en schaars worden. Dan zijn wij als mensheid aan de beurt, die overtuiging heb ik wel. Iedereen is aan zet en iedereen kan een goede keuze maken. Het doet er toe wat je koopt. Biologische, lokale en seizoensgebonden producten zijn echt beter voor de biodiversiteit. Dat dubbeltje meer voor biologische melk kan net het verschil maken of jouw kleinkind nog vlinders ziet of niet.”

Grote zorgen over teruggang insectenpopulatie

› Lees meer op biojournaal.nl

Grondgebonden werken voedt bodemleven en biodiversiteit

› Lees het hele artikel hier

Wetenschappelijk onderzoek toont de ernstige bedreigingen van pesticiden voor de biodiversiteit

› Lees verder op iucn.org (Engels)

Code rood voor de natuur

› Meer op nlgreenlable.nl